Middellandse Zee-teek (Hyalomma marginatum (Koch))

Orde: Ixodida (teken)
Familie: Ixodidae (schildteken)

Regelmatig worden en in Nederland Hyalomma-teken aangetroffen. Deze Middellandse Zee-teek (in de media beter bekend als de reuzenteek) kent een zeer groot verspreidingsgebied in o.a. Noord-Afrika, Zuid-Europa, het Midden-Oosten en het Zuiden van Rusland.

Uiterlijk

De Hyalomma-teek heeft gestreepte poten. Ze zijn ongeveer 2-3 maal groter dan de Nederlandse (schapen-)teek. Ze hebben géén vlekken op hun schild. Wel zijn er op het schild aan beide zijden glasheldere ogen te zien.

Leefwijze en ontwikkeling

Teken kennen drie actieve stadia: larve, nimf en volwassen teek. De Hyalomma-teek kent slechts twee gastheren. De larven vervellen op hun gastheer tot nimf, waardoor zij in beide stadia van dezelfde gastheer gebruik kunnen maken. Zij voeden zich met het bloed van deze gastheer. Deze gastheer kan bijvoorbeeld een trekvogel zijn. Zij kunnen zich in gedurende deze twee stadia tot wel 26 dagen op de gastheer bevinden, en zo dus over grote afstanden getransporteerd worden.

Volgezogen nimfen hebben een warme en droge omgeving nodig om te kunnen vervellen tot volwassen teek. De warme zomers van 2018 en 2019 waren gunstig voor de overleving, en resulteerde in verschillende vondsten van de teek. De volwassen teken hebben een voorkeur voor hoefdieren, zoals paarden, reeën, runderen en schapen.

Hyalomma-teken verstoppen zich in de bodem en wachten tot er een potentiële gastheer passeert. Als dat het geval is, beklimmen zij deze zo snel mogelijk.

Risico's

Er vinden al vele jaren introducties van deze tekensoort plaats. Echter zijn zij vooralsnog niet instaat overlevende populaties te vormen in ons land. De Hyalomma-teek kan in gebieden waar het Krim-congovirus van nature voorkomt, zoals in Azië, Afrika en Zuid(oost) Europa, dit virus overdragen naar de mens. Dit kan leiden tot Krim-Congo-hemorragische koorts (CCHF). De kans om dit virus op te lopen is echter erg klein. In 2017 zijn in héél Europa slechts twee gevallen gemeld. Zij kunnen echter ook parasieten overbrengen naar paarden, zoals Babesia en Theileria, die piroplasmose kunnen veroorzaken. Tevens kunnen zij de bacterie Rickettsia aeschlimannii overbrengen, die bij de mens vlekkenkoorts kan veroorzaken. Echter zijn de kansen hierop erg klein. In ons land is vooral de schapenteek, met kans op verspreiding van de ziekte van Lyme een gevaar.

Wering en preventie

Bij wandelingen door vochtige bossen kan goed op het lichaam aansluitende kleding (lange mouwen, lange broek) gedragen worden. Blijf daarnaast op de wandelpaden; loop niet door de lage vegetatie. De aan de lucht blootgestelde huid (met name handen en gezicht) kan ingesmeerd worden met een afweermiddel op basis van DEET, welke verkrijgbaar zijn bij de apotheek of drogisterij.

Contoleer na een wandeling of na het kamperen in natuurgebieden uw lichaam op teken. Doe dit ook bij uw huisdieren. Er zijn geen bestrijdingsmiddelen tegen teken voor de mens, alleen goede weringsmaatregelen zijn effectief. Voor huisdieren zijn er wel enkele middelen in de handel ter bestrijding van aanwezige teken. Toch kan er na een behandeling wederom een teek op het dier komen na een wandeling of na het buiten zijn.

Verwijderen van een teek

Bij het verwijderen van een teek mag deze nooit bedwelmd worden met olie, alcohol of andere middelen, omdat het dier dan speeksel uit de speekselklieren in de wond van de gastheer kan brengen, waardoor er een infectie kan ontstaan.
Tijdens het verwijderen kan het minuscule snuitje van de teek afbreken. Dit kan echter geen kwaad, want de snuit is niet besmet met de bacterie die de ziekte van Lyme veroorzaakt.

Wanneer u door een teek gebeten bent, noteer dan altijd de datum. Dit is van belang voor uw huisarts in verband met het ontstaan van de eventuele ziekteverschijnselen.

Hieronder volgt stapsgewijs een procedure hoe u een teek kunt verwijderen.

1. Gebruik een tekenpincet of ander dergelijk hulpmiddel (verkrijgbaar bij apotheek of drogisterij)
2. Pak de huid zodanig beet dat er een bultje ontstaat waar de teek op zit
3. Plaats het hulpmiddel zo ver mogelijk over de kop van de teek, tot op de huid
4. Verwijder de teek op de voor het gekozen hulpmiddel voorgeschreven wijze. Bijvoorbeeld met een pincet door voorzichtig te draaien en ondertussen te trekken totdat de teek loslaat
5. Desinfecteer het wondje na het verwijderen van de teek met alcohol (70%) of jodium
6. Desinfecteer na gebruik ook het hulpmiddel (met alcohol, kokend water of een ander desinfecterend middel)

Advies

Mocht u na het lezen van deze informatie nog vragen hebben, neem dan contact op met het Kennis- en Adviescentrum Dierplagen (KAD).