Muggenseizoen aangebroken: wat kunnen we doen?

Ze zijn weer steeds meer aanwezig. Zoemend als je probeert te slapen, of in de aanval terwijl je uitrust tijdens een wandeling in het bos of in de tuin. Gekmakend kunnen ze zijn, al die steekmuggen! Daarnaast staan muggen ook wel bekend als gevaarlijk in verband met ziektes die ze kunnen overbrengen. Hoe gevaarlijk zijn muggen nu echt, en wat kunnen we hiertegen doen?

Leefwijze muggen

Om te begrijpen waarom muggen steken en wat we hiertegen kunnen doen is het belangrijk om te begrijpen hoe muggen leven. Steekmuggen brengen een groot deel van hun leven in het water door. Pas wanneer ze volwassen zijn verspreiden ze zich door de lucht, bijvoorbeeld op zoek naar een bloedmaaltijd. Alleen de vrouwtjes van steekmuggen steken, en ze doen dit omdat ze bouwstoffen voor hun eitjes nodig hebben. Om een geschikte bloedmaaltijd te vinden is geur een belangrijke prikkel, waarbij de ene gastheer aantrekkelijker ruikt dan de andere.

Na een bloedmaaltijd ontwikkelen de eitjes in het muggenlichaam, waarna ze in de omgeving van water gelegd worden. Stilstaand water heeft hierbij in veel gevallen de voorkeur, bijvoorbeeld een regenton of een vogelbadje. De volledige ontwikkeling van ei tot volwassen mug kan in tien dagen klaar zijn.

Gevaarlijk?

Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) geeft aan dat de kans dat muggen in Nederland ziektes overbrengen klein is. Maar naast de steekmuggen die van nature in Nederland voorkomen worden exotische muggen ook regelmatig in Nederland aangetroffen. De Aziatische tijgermug heeft veel media-aandacht gekregen sinds de soort in 2005 voor het eerst in Nederland is gevonden. Die aandacht is terecht: deze mug kan meer dan twintig verschillende ziekmakende virussen verspreiden, en door een warmer klimaat kunnen exotische muggen zich hier gemakkelijker vestigen.

Muggen die net volwassen zijn dragen geen ziektes met zich mee, maar deze kunnen ze wel oplopen als ze een gastheer bijten die een ziekmakend virus in het bloed heeft. Deze virusdeeltjes worden opgenomen door de mug, waarna er een kans is dat zij deze bij haar volgende beet uitspuugt. Zo kunnen steekmuggen ziektes overdragen naar de volgende gastheer.

De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) houdt in de gaten of exotische muggen zoals de Aziatische tijgermug het land binnenkomen en grijpt in wanneer deze aangetroffen worden. Zo voorkomt de Nederlandse overheid dat exotische muggen zich vestigen en verder verspreiden.

Wat kun je doen

Geurige planten en apparaten die geur of geluid verspreiden worden verkocht ter bestrijding van muggen, maar is dit effectief? Laten we starten met de laatste: de hoge piep uit de apparaten remt de mug niet in haar zoektocht naar een gastheer, en is dus niet effectief. Aangezien muggen via geuren een gastheer vinden kan deze zoektocht wel verstoord worden door extra geuren toe te voegen, maar dit vinden veel mensen zelf ook niet prettig – zeker niet binnenshuis. Daarnaast is de effectiviteit van veel middelen niet bewezen.

Wat zeker werkt: het plaatsen van horren voor ramen of het slapen onder een klamboe om de muggen tegen te houden. Nog beter is het opsporen van de bron waar de larven opgroeien: kleine poeltjes van water. Denk hierbij aan de regenton en emmers, maar zelfs een verdwaalde koffiebeker met regenwater is voldoende voor de mug om in te ontwikkelen. Zorg dat het water niet bereikbaar is (bijvoorbeeld door een deksel op de regenton) of leeg de ontwikkelingsbron wekelijks. Zo krijgen muggen onvoldoende tijd om volwassen te worden en kunnen volwassen muggen geen nieuwe eitjes leggen. In vijvers is het toevoegen van een fontein die het water in beweging houdt een optie, of het verhogen van de waterkwaliteit waardoor andere dieren die op muggenlarven jagen, zoals libellen of kikkervisjes, zich thuis gaan voelen. Tot slot zijn er mugwerende producten op de markt waarvan bewezen is dat deze muggenoverlast verminderen, bijvoorbeeld middelen op basis van DEET, Picardine, IR3535 of citrondial.

Kortom, er zijn genoeg dingen die je kunt doen om de kans op muggenbeten te voorkomen of in ieder geval te verminderen. Hier kun je informatie vinden over de verschillende soorten muggen die in Nederland voorkomen en over de maatregelen die je kunt nemen bij overlast.