Langpootmug (Tipula paludosa (Meigen))

Orde: Diptera (tweevleugeligen)
Familie: Tipulidae (langpootmuggen)

In ons land komen enkele soorten langpootmuggen voor, zeer algemeen is de soort Tipula paludosa. De volwassen langpootmuggen geven weinig overlast. De larven (emelten) kunnen soms schade aanrichten in gazons en in de landbouw.

Uiterlijk

Langpootmuggen zijn slank en hebben lange poten, waaraan ze hun naam danken. Ze hebben een v-vormige naad op het borststuk en een opvallend donkere voorste rand op de vleugels. De spanwijdte van de vleugels bedraagt 16-20 mm. De vleugels van het mannetje zijn langer dan zijn abdomen (achterlijf); vleugels van het vrouwtje zijn korter dan het abdomen.
De emelten hebben een lengte van 2-3 cm, zijn grauw van kleur, wormvormig met vooral aan het achterlijf een aantal stompe uitsteeksels. Ook duidelijk te zien aan het achtereinde van de larven, zijn de openingen van het ademhalingssysteem. De openingen lijken enigszins op ogen.

Een emelt, de larve van de langpootmug.

Ontwikkeling en leefwijze

Langpootmuggen ondergaan een volledige gedaanteverwisseling. Dit wil zeggen dat de ontwikkeling 4 stadia kent: ei–larve–pop–adult.
Voor hun ontwikkeling is een hoge relatieve luchtvochtigheid noodzakelijk. Daarom worden de eitjes afgezet in grond die niet te droog of te vast moet zijn. Vooral grasland of vergraste percelen zijn aantrekkelijk, maar ook gedeelten waarop veel onkruid of andere gewassen staan die de grond voor een groot deel bedekken. Ook in verstopte dakgoten kunnen de eitjes worden afgezet. Een wijfje van Tipula paludosa legt 350-1300 eitjes.

De jonge emelten voeden zich aanvankelijk met afvalstoffen, maar na enige tijd vreten ze aan wortels en ondergrondse delen van planten ter plaatse en ook aan de zich dicht bij de grond bevindende bovengrondse delen. Nadat de overwintering in de grond heeft plaatsgevonden, wordt de vreterij in het voorjaar voortgezet. Vaak neemt deze ernstiger vormen aan, doordat de larven groter zijn geworden.

De verpopping vindt doorgaans omstreeks juli plaats. Volwassen langpootmuggen kunnen van april tot november worden aangetroffen, vooral in hoogveengebieden en op venige, vochtige zandgronden. T. paludosa heeft 1 generatie per jaar. Andere Tipulidae hebben soms twee generaties per jaar.

Schade en overlast

Emelten kunnen door hun vreterij soms schade veroorzaken aan het gazon.
Worden ze in of nabij woningen aangetroffen, dan zijn ze veelal afkomstig van een plat dak of een dakgoot met een sterke mos begroeiing of een laag bladeren. Op dergelijke locaties kunnen grote aantallen emelten tot ontwikkeling komen.
Mocht de situatie ter plekke zo onaantrekkelijk voor de emelten worden, bijvoorbeeld door een sterke bestraling van de zon, dan zullen ze zich gaan verplaatsen en kunnen ze in woningen terechtkomen.

Overigens bijten of steken langpootmuggen de mens niet!

Wering en preventie

Houd het gazon in een zo goed mogelijke conditie, bijvoorbeeld door regelmatig te beregenen en maaien, en voorkom mosgroei. Ook mosgroei in dakgoten en op platte daken dient door een verbeterde waterafvoer te worden voorkomen. Daarnaast moeten bladeren verwijderd worden om verstoppingen tegen te gaan.
Door het plaatsen van goed sluitende horren in ramen en deuren, kunt u de langpootmug in huis weren.

Het gebruik van biociden (=bestrijdingsmiddelen) tegen emelten is weinig zinvol en bovendien niet toegestaan. Het is wel mogelijk om emelten te bestrijden met parasitaire aaltjes (nematoden).

Advies

Mochten de weringsmaatregelen, uitgevoerd aan de hand van deze informatie, onvoldoende resultaat opleveren, neem dan contact op met het Kennis- en Adviescentrum Dierplagen (KAD).