Muskusrat (Ondatra zibethicus (L.))

Orde: Rodentia (knaagdieren)
Familie: Cricetidae (woelmuisachtigen)
Subfamilie: Arvicolinae (woelmuizen)

De muskusrat staat ook wel bekend onder de naam bisamrat of waterkonijn. Het dier leeft overal waar water is, mits voldoende diep (ca. 10 cm) en niet te zout. Het oorspronkelijke verspreidingsgebied van de muskusrat omvat bijna geheel Noord-Amerika. In Europa en Azië is hij ingevoerd (een exoot). De muskusrat leeft meestal solitair en is nachtactief. Het dier houdt geen winterslaap. Het territorium beslaat 1 tot 5 vierkante kilometer.

Uiterlijk

De muskusrat is op de rugzijde grijs- tot zwartbruin met een grijze tot vuilwitte buik. Ook roodbruine exemplaren komen echter voor. Het is een vrij groot dier; de lengte kop-romp meet 25-35 cm. De zwarte staart is aan het einde luitvorming (zijdelings afgeplat) en tussen de 19 en 27 cm lang. Muskusratten wegen tussen de 600-1800 gram.

Ontwikkeling

De voortplantingsperiode van de muskusrat loopt van maart tot september, maar soms kunnen in zachte winters ook jongen of zogende vrouwtjes aangetroffen worden. Na een draagtijd van 4-5 weken worden er 3-8 jongen geboren. Als ze drie weken oud zijn, gaan ze met de moeder mee op de rug het water in. De jongen zijn na ongeveer 30 dagen zelfstandig, maar ze blijven nog maanden in het territorium van hun moeder. Rond de vijfde maand zijn ze geslachtsrijp. Per jaar kan het vrouwtje 3 tot 4 keer een nest te werpen. Een muskusrat wordt ongeveer 3 jaar oud. Veel jongen (tussen de 80-90%) redden echter de eerste winter niet. In gevangenschap kunnen muskusratten tien jaar oud worden.

Leefwijze

Het dier leeft bij voorkeur in en aan stilstaande wateren zoals vijvers, kanalen, dode rivierarmen, moerassen e.d. Bij stromend water is een sterke begroeiing langs de waterkant noodzakelijk. Het nest (de burcht) wordt gebouwd in droge oevers. De ingang ligt normaal gesproken onder de waterspiegel. De gangen hebben een doorsnede van 15-20 centimeter. Het dier leeft uitsluitend in het vrije veld en leeft voornamelijk van waterplanten (rietwortels, zeggen, bies, vlotgras, etc.) en incidenteel van zoetwaterkreeften en vis. Soms brengt de muskusrat schade toe aan landbouwgewassen, maar het grootste probleem ontstaat doordat in waterkundige bouwwerken (bijvoorbeeld dijken) wordt gegraven en deze hierdoor hun stevigheid kunnen verliezen.

Bestrijding

Waterschappen zijn wettelijk verplicht om dijken, kanalen en oevers te beschermen tegen schade van muskusratten en hebben de plicht muskusratten te bestrijden. Dit doen zij door het plaatsen van klemmen en fuiken onder water, op plaatsen waar het vermoeden bestaat dat er een nestgang van een muskusrat zit. Dergelijke klemmen en fuiken worden veelal aangegeven met houten paaltjes met oranje vlaggen.

Heeft u een muskusrat gezien? Meld dit dan bij uw waterschap of via muskusrattenbestrijding.nl.

Advies

Mocht u, na het lezen van deze informatie, nog met vragen zitten, neem dan contact op met het Kennis- en Adviescentrum Dierplagen (KAD).